شرح خبر

دانشمندان به تازگی ساختاری را در تشابه با عایق‌های توپولوژیکی طراحی کرده‌اند که جریان برق را در امتداد سطح‌ از خود عبور داده و می‌تواند منجر به روش‌هایی برای پنهان شدن زیردریایی‌ها از دستگاه شناسایی سونار شود.

موادی که عایق‌های توپولوژیکی نام دارند می‌توانند الکتریسته را تنها در امتداد سطح‌ از خود عبور دهند و از این‌رو بازه گسترده‌ای از کاربرد را خواهند داشت. به تازگی یک تیم تحقیقاتی در سنگاپور، ساختاری را پیشنهاد داده‌ که می‌تواند دقیقا چنین رفتاری را برای امواج صوتی از خود نشان دهد و باعث شود این امواج تنها در یک راستا به دور سطحی از یک ناحیه هدایت شوند. در این ساختار، امواج صوتی با نواقصی که در ساختارها و مواد معمولی وجود دارد و باعث پراکنده‌شدن صوت در راستاهای مختلف می‌شود مواجه نخواهند شد. اگر این ساختار‌ پیشنهادی به صورت عملی ساخته شود کاربردهای فراوانی در فن‌آوری‌های آکوستیکی، مانند سیستم‌های ضدصوت خواهد داشت.

در عایق‌های توپولوژیکی، الکترون‌ها بر روی سطح ماده جریان می‌یابند و نسبت به رساناهای معمولی به میزان کمتری از ناخالصی‌ها و موانع پراکنده می‌شوند. در توصیف ریاضیاتی این مواد، الکترون‌ها به صورت امواجی در ساختارهای دوره‌ای در نظر گرفته می‌شوند و محدوده‌ای از فرکانس (یک گاف نواری) را ایجاد می‌کنند که در آن امواج نمی‌توانند در داخل محیط منتشر شوند. محققان امیدهای زیادی برای استفاده از این ساختار در فن‌آوری‌های جدید دارند، و همچنین امیدوارند که این اثرات برای انواع دیگری از موج‌ها مانند امواج نوری و همچنین ارتعاشات مکانیکی استفاده شود [2و1]. در حال حاضر بیل زانگ (Baile Zhang) و همکارانش از دانشگاه نانیانگ در سنگاپور عایق توپولوژیکیِ اکوستیکی را ساخته‌اند که قادر است امواج صوتی را به روش‌های جدیدی کنترل کند.

آن‌طور که در شبیه‌سازی بالا نشان داده شده عایق توپولوژیکی آکوستیکی می‌تواند امواج صوتی را به دور لبه‌هایش هدایت کند.

به عنوان مثالی از عایق‌های توپولوژیکی می‌توان به ساختاری دو بعدی اشاره کرد که یک میدان مغناطیسی قوی در امتداد بُعد سوم‌اش اعمال شده است[3]. تحت شرایط مناسب، الکترون‌ها در پاسخ به این میدان مغناطیسیِ اعمال‌شده در دایره‌هایی که در یک ساختار دوره‌ای چیده شده حرکت می‌کنند. اما در لبه‌های ساختار، الکترون‌ها تنها می‌توانند در مسیرهای نیم‌دایره‌ای گردش کنند. این مسیرهای نیم‌دایره‌ای در لبه‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند تا مدارهایی را به دور این لبه‌ها ایجاد کنند. الکترون‌ها در این مدارها تنها می‌توانند در یک مسیر مشخص حرکت کنند. علاوه براین، جریان در امتداد این کانال نسبت به پراکندگی که معمولا ناشی از نواقص موحود در ساختارهای کریستالی است مقاوم است.

در نمونه اکوستیکی پیشنهاد شده توسط زانگ و همکارانش، شبکه کریستالی از الکترون‌های در حال دوران با آرایه‌ای دو بعدی از استوانه‌های فلزی دوار در یک شبکه مثلثی جایگزین شده است [4]. هر استوانه با سیالی مانند هوا احاطه شده است و علاوه بر این شامل پوسته استوانه‌ای بزرگتری است که از ماده‌ای درست شده است که برای امواح صوتی شفاف عمل می‌کند. فضای بین این دو پوسته استوانه‌ای نیز با همان سیال اولیه پر شده است، اما این‌بار سیال ایستا نیست. در واقع دوران هر یک از استوانه‌ها گردابه‌هایی را در اطراف سیال و در نهایت در پوسته‌های ایجاد خواهد کرد.

چون ساختار دوره‌ای گاف نواری صوتی‌ای مانند گاف نواری الکترونی در عایق‌های توپولوژیکی ایجاد می‌کند، امواج صوتی نمی‌توانند در وسط این ساختار منتشر شوند. اما لبه‌ها و زاویه‌ها در اینجا متفاوت عمل می‌کند – سیال در حال دوران، انتشار موج در یک جهت به دور محیط احاطه‌کننده را پشتیبانی می‌کند.

زانگ و همکارانش می‌گویند عملی شدن طرح آن‌ها چندان دشوار نخواهد بود. چون حالتی که در لبه‌ها وجود دارد می‌تواند امواج صوتی را به صورت خیلی دقیقی هدایت کند. به گفته زانگ چنین ساختاری همچنین می‌تواند برای پنهان کردن اشیاء از خطر شناسایی توسط سونارها مورد استفاده قرار بگیرد. این ساختارها همچنین می‌تواند برای استفاده از «محافظ‌های نامرئی‌کننده»در مقایسه با آن‌هایی که برای امواج میکروموج یا نورمرئی به کار می‌رود استفاده شود [5]. اما یک عایق توپولوژیکی آکوستیکی به امواج صوتی این امکان را می‌دهد تا در جایی حبس شده و تنها در یک جهت بر روی سطح هر جسمی هدایت شوند.

وینسزو ویتلی (Vincenzo Vitelli) از دانشگاه لایدن در هلند در این‌باره می‌گوید «من گمان می‌کنم که این روش می‌تواند در ایجاد ساختارهایی با خواص آکوستیکی جالب مانند موج‌برهای یک-طرفه بسیار موثر باشد». او همچنین می‌افزاید تلاش‌های فعلی در راستای ساخت چنین سیستم‌های آکوستیکی بسیار امیدبخش است.

منبع: http://physics.aps.org/articles/v8/26

مرجع: http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.114.114301



نویسنده خبر: سیده اسما حسینی
کد خبر :‌ 1702

آمار بازدید: ۲۵۴
همرسانی این خبر را با دوستان‌تان به اشتراک بگذارید:
«استفاده از اخبار انجمن فیزیک ایران و انتشار آنها، به شرط
ارجاع دقیق و مناسب به خبرنامه‌ی انجمن بلا مانع است.»‌


صفحه انجمن فیزیک ایران را دنبال کنید




حامیان انجمن فیزیک ایران   (به حامیان انجمن بپیوندید)
  • پژوهشگاه دانش‌های بنیادی
  • دانشگاه صنعتی شریف
  • دانشکده فیزیک دانشگاه تهران

کلیه حقوق مربوط به محتویات این سایت محفوظ و متعلق به انجمن فیریک ایران می‌باشد.
Server: Iran (45.82.138.40)

www.irandg.com