- جایزه انجمن فیزیک ایران
- جایزه حسابی
- جایزه دبیر برگزیده فیزیک
- جایزه ساخت دستگاه آموزشی
- جایزه صمیمی
- جایزه توسلی
- جایزه علی محمدی
- پیشکسوت فیزیک
- بخش جوایز انجمن
تحلیل جدیدی که بر اساس مفاهیم شبکه انجام شده نشان میدهد که در غیاب دخالتهای دولتی، سیستمهای اقتصادی به هم پیوسته اروپایی مانند سیستم اقتصادی کشور آلمان به شدت در مقابل شوکهای احتمالی حساس هستند.
بر اساس تحقیقی که به تازگی انجام شده، محققان دریافتند که آسیبپذیرترین کشورها در مقابل بحرانهای اقتصادی کشورهایی هستند که صنعتشان بیشترین پیوستگی به یکدیگر را دارد. این محققان با استفاده از نظریه شبکه، گسترش بحرانهای اقتصادی را از یک صنعت به صنعت دیگر بدون دخالت تصمیمهای دولتی و با استفاده از رابطهای داد و ستدی بین صنعتهای مختلف بررسی کردند. آنها همه 22 کشور اروپایی را در این بررسی در نظر گرفتند. نتایج این تحقیق نشان میدهد که خطری که یک اقتصاد ملی وابسته به صنعت خاصی را تهدید میکند به شدت به تعداد رابطهای داد و ستدی وابسته است و ربطی به تولید کلی آن صنعت ندارد.
پیش از این محققان شبکههای دوستی و کامپیوتری و همچنین شبکه ایستگاههای قطار را به صورت تعدادی «گره» یا نقطه و خطوط اتصال بین آنها را بررسی کردند. در این شبکهها، «قطبها» گرههای به شدت متصل تعریف میشوند، مانند شهر شیکاگو در سیستم ناوبری آمریکا. زمانی که قطبی دچار تغییر شود، اثر بسیار شگرفی بر روی سایر قسمتهای شبکه خواهد گذاشت. در سالهای اخیر، برخی از اقتصاددانان، هر قسمت در اقتصاد ملی مانند اقتصاد مربوط به مسکن، فنآوری و یا تغذیه را به صورت یک گره با اتصالهایی بر اساس داد و ستدهای بین هر بخش در نظر گرفتهاند. در این مدلها، هر رابط، مقاومتی دارد که بر اساس مقدار داد و ستد با سایر قسمتهایی که به آن متصل است تعریف میشود. در سال گذشته یک تیم تحقیقاتی به صورت خاص اثرات یک بحران اقتصادی را بر روی سیستمی از صنعتهای متصل به هم بررسی کرد. این گروه به جای استفاده از نظریه شبکه کامل از تکنیکهای اقتصادهای بزرگ مقیاس سنتی استفاده کرد.
این طرح برای کشور فرانسه بر اساس دادههای منتشرشده در سال 2007 تهیه شده است. قسمتهای مختلف در سیستم اقتصادی به صورت نقطه (اندازه نشاندهنده تولید کل است) و رابطهای داد و ستدی به صورت خطوط (میزان تیرگی نشاندهنده مقدار داد و ستد است) نشان داده شده است.
آلاتریسته کانتریراس و فاگیولو دو مدل مختلف از شوک را به هر شبکه از این کشورها اعمال کردند. آنها در اولین گام یک رکود بسیار ناگهانی و شدید را در قسمتی از این شبکه وارد کرده و اثرات آن را بر روی سایر قسمتها بررسی کردند. برای مثال، آنها دریافتند که یک افت ناگهانی در خرید مسکن به تقاضای کمتری برای وام مسکن و همچنین برای مواد ساختمانی در قسمتهای مالی منجر میشود. این قسمتها در نهایت تقاضا برای سایر قسمتهایی را که با آنها در ارتباط هستند را کاهش میدهد. این تیم اثرات ملی سرتاسری را در هر قسمت به این روش اندازهگیری کردند. سپس، آنها تغییری ناگهانی در دسترسپذیری منابع به هر قسمت خاص را تغییر دادند- برای مثال، برق و الکتریسته بعد از فاجعه نیروگاه هستهای ژاپن در سال 2011 بسیار کم شد، که خروجی صنعتی را کاهش داد و از این رو تقاضا برای مواد خام نیز کاهش یافت. افزایش ناگهانی در قیمت نفت نیز میتواند باعث چنین بحرانهایی شود.
این محققان دریافتند که قسمتهای از سیستمهای اقتصادی که بیشترین رابطهای داد و ستدی مستقیم و غیر مستقیم را دارند- همان قطبها- شوک اقتصادی را به صورت گستردهتری پراکنده میکنند و از این رو قابلیت این را دارند که باعث بحرانهایی در سطح کلان شوند. با این وجود، به گفته آلاتریسته کانتریراس این قسمتها همان بخشهایی نیستند که اقتصاددانان پیش از این انتظارش را داشتند. او میگوید «اقتصاددانان بر اساس مطالعات سنتی قسمتهای صنعتی مانند قسمت تولید را مهمترین قسمت در سیستمهای اقتصادی میدانستند». اما این گروه دریافتند که برخی از مهمترین قسمتها برای گسترش اثرات ناشی از شوکهای اقتصادی قسمتهای خدماتی مانند خدمات سرمایهگذاری، ساخت، و همچنین صنایع مالی هستند. بیاثرترین قسمتها نیز مانند صنعت سنگ معدن اورانیوم نیز توانایی گسترش شوک را در شبکه ندارند.
این محققان همچنین دریافتند که کشورهایی که بزرگترین سیستمهای اقتصادی را دارند، مانند آلمان و فرانسه، آسیب پذیرترین سیستمها در مقابل بحرانهای سرتاسری هستند، چرا که زیرقسمتهای بسیار توسعه یافته و به هم متصلی دارند. آلاتریسته کانتریراس در اینباره میگوید مداخلههای قوی دولتی– که البته هنوز در مدلهای آنها لحاظ نشده است- احتمالا این کشورها را از فروپاشی در آخرین بحران اقتصادی نجات داده است.
فاگیولو میگوید گام بعدی در این بررسیها شامل کردن داد و ستدهای بین المللی در مدلهاست. آلاتریسته کانتریراس امیدوار است چنین تحقیقاتی به تصمیمگیرندههای اقتصادی کمک کند تا فرصتهای اقتصادی را با دقت در نظر بگیرند و با استفاده از هزینهها، نشستها و معاهدههای دولتی قدمی در راستای بهبود اوضاع اقتصادی بردارند.
آلان کرمان ( Alan Kirman) از دانشگاه آیکس-مارسی در فرانسه میگوید این تحقیق، تحلیل شبکهای در حال رشدی را در قسمت بانکداری ایجاد میکند و همچنین به قسمتهای بسیار زیاد دیگری نیز در اقتصاد ملی اعمال میشود. او میافزاید با استفاده از این تحقیقات میتوان به این سوال پاسخ داد که چه زمان و در کجا دولت بیشترین اثر را در اقتصادهای آسیبپذیر خواهد گذاشت.
منبع: http://physics.aps.org/articles/v7/130
مرجع:
http://journals.aps.org/pre/abstract/10.1103/PhysRevE.90.062812
نویسنده خبر: سیده اسما حسینی
آمار بازدید: ۲۳۰
ارجاع دقیق و مناسب به خبرنامهی انجمن بلا مانع است.»