RSS
وبینارهای شاخه فیزیک آماری انجمن فیزیک ایران چهارمین گردهمایی یک‌روزه بانوان در فیزیک ایران همایش مجازی آشنایی با گرایش علوم و اطلاعات کوانتومی هشتمین کنفرانس فیزیک ریاضی ایران کنفرانس فیزیک ایران ۱۴۰۳
دنیای تازه کشف شده، به دور یک ستاره‌ی تاریک و سرد می‌چرخد. این سیاره ممکن است دارای آب باشد. اندازهی این سیاره‌ی فراخورشیدی که در منطقه‌ی قابل سکونت ستاره‌ی مادر خود حضور دارد، بسیار به زمین نزدیک است.
ستاره‌شناس‌ها برای نخستین بار، در منطقه‌ای قابل سکونت، اطراف یک ستاره، سیاره‌ی فراخورشیدی به اندازه زمین یافته‌اند. این سیاره بیش‌ترین شباهت به جسم سماوی «گولدیلوکی»الف و دل‌خواه ما را دارد چرا که هم اندازهی آن شبیه به زمین است و هم در فاصله‌ی مناسبی از یک ستاره قرار دارد؛ به شکلی که آب می‌تواند در حالت مایع در آن وجود داشته‌باشد. پژوهشگران مدت‌ها است که به دنبال چنین سیاره‌ای می‌گردند.
NASA: Kepler-186f تنها ۱/۱ برابر زمین است. (تصویر ساخته‌گی است.)
الیسا کویینتانا، یکی از همکاران نویسنده و ستاره‌شناسی از موسسه‌ی SETI در Mountain View، California، و پژوهشگری در مرکز تحقیقاتی NASA Ames مربوط به Moffett Field، است. کویینتانا می‌گوید: «مسلما یک گام به یافتن هم‌تایی برای دست‌گاه خورشید و زمین نزدیک‌تر شده‌ایم». اما ستاره‌ای که این سیاره‌ی فراخورشیدی به دور آن می‌چرخد، برخلاف خورشید، سرد و تاریک است؛ به همین سبب کویینتینا و همکاران، این سیاره را پسرعموی زمین، و نه دوقلوی آن، می‌دانند. این پژوهشگران یافته‌های خود را در Science۱ گزارش کرده‌اند.
این سیاره، تازه‌ترین دست‌آورد تلسکوپ فضایی کپلر است. این تلسکوپ پیش از آن که در می گذشته دچار نقص فنی شود، به مدت چهار سال، در قسمتی از آسمان، در استارگان‌گاهب دجاجه و بربط، حاضر بود و گذر سیاره‌های فراخورشیدی را جست‌وجو می‌کرد. در زمان گذر این سیاره‌ها از مقابل ستاره‌شان، ناظر زمینی شاهد کاهش درخشنده‌گی ستاره است.
آیا پنج شانس می‌آورد؟
بنا بر داده‌های جمع‌آوری شده در طول دو سال، چهار سیاره پیرامون ستاره‌ی Kepler-186 که در فاصله‌ی ۱۵۰ پارسکی (۵۰۰ سال نوری) زمین قرار دارد۲، می‌چرخند. گروه کویینتینا با بررسی داده‌های بیش‌تری در مورد گذر، پنجمین و بیرونی‌ترین سیاره‌ی این مجموعه را که با نام Kepler-186f شناخته‌می‌شود، شناسایی کرده‌اند. این پژوهشگران، با اندازه‌گیری میزان کاهش نور ستاره، اندازهی این سیاره را تخمین زده‌اند: تنها ۱/۱ برابر زمین.
دیوید چاربونیو، ستاره‌شناسی در مرکز ستاره‌شناسی Harvard-Smithsonian، در کمبریج، ماساچوست، می‌گوید: «به نظر من وقتی کار کامل می‌شود که ثابت کنیم این سیاره واقعا وجود دارد».
شبیه‌ترین گزینه به زمین که در منطقه‌ی قابل سکونت ستاره‌اش قرار دارد و تا امروز شناسایی کرده‌ایم، ۴۰ درصد بزرگ‌تر از زمین است؛ این سیاره به دور ستاره‌ی Kepler-62، می‌چرخد. گزینه‌های دیگری هم دیده‌شده‌اند که همه‌گی کوچک‌تر از زمین، و در مناطق غیرقابل سکونت ستاره‌شان بوده‌اند.
NASA: Kepler-186f پنجمین سیاره‌ی کشف‌شده در این سامانه، و نخستین مورد در منطقه‌ی قابل سکونت (سایه‌ی سبز رنگ) است.
بنا بر گفته‌ی لیسا کالتنگر، پژوهش‌گر در زمینه‌ی سیاره‌های فراخورشیدی از موسسه‌ی ستاره‌شناسیMax Planck ، در Heidelberg، آلمان، Kepler-186f به این سبب متفاوت است که در فاصله‌ای مناسب از ستاره‌اش قرار دارد؛ به شکلی که به صورت نظری، آب می‌تواند در آن به حالت مایع وجود داشته‌باشد. گرما و نوری که این سیاره از ستاره‌ی خود دریافت می‌کند، در حدود یک‌سوم مقداری است که زمین از خورشید می‌گیرد. احتمالا این سیاره، به سبب وجود یک اتمسفر ضخیم ِ دارای کربن‌دی‌اکسید، آن قدر گرم است که آب می‌تواند در سطحش مایع بماند. این اتمسفر می‌تواند به خاطر وجود آتش‌فشان‌هایی باشد که گاز خارج می‌کنند.
کویینتانا می‌گوید: اندازهی کوچک این سیاره این تصور را به وجود می‌آورد که مانند زمین صخره‌ای باشد. اما اعضای این گروه اطمینان ندارند چرا که تنها اندازهی سیاره را می‌دانند و هنوز اطلاعی از جرم آن ندارند.
کوتوله سیاره‌های‌ش را از رشد بازمی‌دارد
ستاره‌ی Kepler-186 یک کوتوله‌ی M است؛ این کوتوله‌ها سردتر و تاریک‌تر از خورشید هستند. بیش‌تر از ۷۰ درصد از ستاره‌های راه‌شیری کوتوله‌های M هستند. کویینتانا می‌گوید: «به دنبال نشانه‌های حیات هستیم و به احتمال زیاد در چند دهه‌ی آینده و در منطقه‌ی قابل سکونت ِ اطراف یک کوتوله‌ی M آن را خواهیم یافت».
ستاره‌های کوتوله‌ی M برای کپلر، و در بررسی گذرها نیز بسیار جالب هستند چراکه سیاره‌های‌شان در نزدیکی‌شان بوده و با تکرار بالایی از جلو‌ی‌شان گذر می‌کنند.
نادر حقیقی‌پور، ستاره‌شناسی از دانشگاه Hawaii-Manoa در Honolulu می‌گوید: از آن جا که ستاره‌های کوتوله‌ی M کوچک‌تر از خورشید هستند، در زمان شکل‌گیری سیاره‌ها، صفحه‌ی گاز و غبار و مواد دیگری که به دور آنها می‌چرخیده‌اند، کوچک‌تر بوده‌است... «از آن جایی که جرم این صفحه کم بوده‌است، سیاره‌های کوچکی تولید شده‌اند». او توضیح می‌دهد: پس از آغاز برهم‌کنش گرانشی دنیاهای نوپا با یک‌دیگر «احتمال آن که یک یا دو ستاره در منطقه‌ی قابل سکونت جای‌گیر شده‌باشند، بالا است».
کپلر به سبب مشکل فنی‌اش دیگر نمی‌تواند اهداف کی‌‌هانی را با دقت موقعیت‌یابی کند. اما NASA به ادامه‌ی کار آن، در شکلی محدودتر، می‌اندیشد. افزون بر کپلر، نگاه‌ها به ماه‌واره‌‌ای، متعلق به NASA، است. این ماه‌واره در ۲۰۱۷، و برای بررسی گذر سیاره‌های فراخورشیدی، پرتاب خواهد شود.
..........................................................................................
الف. به چیزی که در حد و اندازهی ایده‌آل صدق کند، گولدیلوک می‌گویند. این نام از داستان کودکانه‌ای با نام «سه خرس» برمی‌آید. در این داستان دختری به نام گولدیلوک خانه‌ای می‌یابد که متعلق به سه خرس است. در این خانه هر خرس محدودیت‌هایی اعمال می‌کند. در این بین گولدیلوک درمی‌یابد که در مورد هر متغیر، یکی از خرس‌ها میزانی بالا، یکی از آنها اندازه‌ای کم و تنها یکی از آنها مقدار مناسبی را در نظر دارد.
ب. استارگان‌گاه بخشی از آسمان است که به یک صورت فلکی اختصاص دارد. امروزه اسمان به ۸۸ استارگان‌گاه تقسیم شده‌است.
...........................................................................................
منبع:
earth-sized-exoplanet-spotted-in-star-s-habitable-zone
مرجع:
- Quintana, E. V. et al. Science 344, 277–280 (2014).
- Rowe, J. F. et al. Astrophys. J. 784, 45 (2014).
نویسنده خبر: سعیده هوشمندی
آمار بازدید: ۲۳۹
ارجاع دقیق و مناسب به خبرنامه‌ی انجمن بلا مانع است.»
Server:
Iran (45.82.138.40)
