شرح خبر

همه‌ي لكه‌هاي روشن اسرارآميز روي سياره‌ي كوتوله‌ي سيرس Ceres مشابه هم نيستند. نزديكترين تصاوير از اين قسمت‌هاي روشن كه از فاصله 45000 كيلومتري گرفته شده، نشان مي‌دهد كه حداقل دو تا از اين لكه‌ها هنگامي كه در طول‌موج‌هاي مادون قرمز ديده ‌مي‌شوند متفاوت از يكديگرند.

NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA  در سطح سياره‌ي كوتوله‌ي سيرس (در شكل) تعداد چاله‌هاي بزرگ كمتر از چيزي است كه پژوهشگران انتظار داشتند.

تلسكوپ فضايي هابل متعلق به ناسا، سال‌ها پيش وجود بسياري از اين لكه‌هاي روشن را گزارش كرده بود اما مشاهدات سفينه فضايي داون Dawn از ناسا-كه در 6 مارس شروع به دور زدن حول سيرس كرد- اولين عكس‌ها از فاصله‌ي نزديك است. اين تصاوير 13 آوريل در همايش اتحاديه‌ي اروپايي علوم زميني در وين منتشر شد.

 

ويژه نامه‌ي Nature: پلوتو و سيرس

دانشمندان مي‌گويند كه اين لكه‌هاي روشن ممكن است مربوط به يخ موجود در ته چاله‌هاي برخوردي يا برخي از گونه‌هاي فعال زمين شناسي باشد. نواحي روشن به طرز آزاردهنده‌اي در يك نقشه تمام رنگي از سيرس در ماه فوريه مشاهده شده بود اما خبر آن تا زمان كنفرانس اعلام نشد. اين نقشه از رنگبندي وارونه استفاده مي‌كند تا اختلافات جزئي را روي سطح سيرس، كه در يكنواخت بودن تاريك ديده مي‌شود، مشخص كند.

مارتين هافمن Martin Hoffmann از دانشمندان داون در موسسه ماكس پلانك براي پژوهش در مورد منظومه‌ي شمسي در گوتينگن آلمان مي‌گويد: «اين اولين ايده در مورد چگونگي شكل سطح است».  

با نزديكتر شدن سفينه فضايي داون به سيرس، ديدگاه آن در مورد لكه‌هاي روشن هم دقيق‌تر مي‌شود. تصاوير جديد مادون قرمز تفاوت‌هايي را بين لكه 1، نزديك به استواي سيرس و يك جفت لكه‌ي روشن كه مجموعا‌ً به لكه شماره 5 معروف هستند نشان مي‌دهد. برخي از دانشمندان فرض را بر اين گذاشته اند كه اين آخري مي‌تواند يك ستون يخي باشد.

به گفته‌ي فدريكو توسي Federico Tosi پژوهشگر داون در موسسه‌‌ي اختر فيزيك فضايي و سياره شناسي و همچنين موسسه ملي ايتاليا براي اختر فيزيك در رم، لكه‌ي 1 در تصاوير طيف سنج مادون قرمز داون از نواحي اطراف تيره‌تر به نظر مي‌رسد. اين امر پيشنهاد مي‌دهد كه ناحيه‌ي مذكور بايد ‌سردتر از بقيه‌ي سياره‌ي كوتوله باشد و لذا نظريه‌اي را كه مي‌گويد لكه‌ از يخ تشكيل شده تاييد مي‌كند.

اما به دلايلي، لكه 5- درخشانترين لكه‌اي كه روي سيرس ديده مي‌شود- در تصاوير مادون قرمز قابل رويت نيست. توس مي‌گويد «يك احتمال اين است كه ما هنوز قدرت تفكيك لازم را براي ديدن آن به اين روش نداريم».  

 

 NASA/JPL-Caltech/UCLA/ASI/INAF تصاوير مادون قرمز پيشنهاد مي‌كند كه لكه‌ي 1 روي سيرس (رديف بالا) از يخ تشكيل شده است. اما جفت كه‌هاي روشن معروف به لكه 5 براي دوربين مادون قرمز نامرئي هستند (تصوير سمت راستِ پايين).

 داون نشان داده است كه بخش‌هايي از سيرس به واسطه‌ي چاله‌هاي برخوردي فرورفتگي دارند اما ساير جاها به نظر هموار مي‌آيند. تاكنون، به نظر مي‌رسد چاله‌هاي بزرگ روي سيرس كمتر از چيزي است كه انتظار داشتيم، اين را ناظر اصلي طرح كرستوفر راسل Christopher Russell از دانشگاه كاليفرنيا در لس آنجلس مي‌گويد.

تا فاصله حدود 1000 كيلومتري، سيرس بزرگترين شيء در كمربند سيارك‌ها است كه بين مريخ و مشتري قرار دارد. پژوهشگران پيش بيني مي‌كنند كه نگاه نزديك به سطح سيرس اطلاعاتي را در مورد شكل گيري سيارات بدوي در منظومه شمسيِ اوليه در 5/4 ميليارد سال پيش آشكار خواهد كرد. هافمن مي‌گويد حتي از اين فاصله هم، تصاوير چاله‌هاي پيچيده و شكل‌هاي دراز و عميق انحناداري را نشان مي‌دهد كه حاكي از گذشته‌اي غيرعادي است.

داون از زمان پرتابش در 2007، تاكنون به سمت سيرس حركت كرده و در 2011 ديداري جنبي هم از سيارك وستا vesta داشته است. اين سفينه فضايي به لحاظ فني در 6 مارس وارد حوزه‌ي گرانش سيرس شد ولي رسيدن آن به سياره‌ي كوتوله چندين هفته طول كشيد (بعد از برخورد يك پرتوي كيهاني سركش به سفينه و ازكار انداختن موقتي آن در ماه سپتامبر، دانشمندان مجبور شدند مسير طولاني و زمانبر‌تري را به سمت سيرس در پيش بگيرند).

داون مجموعه عكس‌هاي ديگري را نيز در 10 آوريل تهيه كرد اما در آن زمان تنها بخش كوچكي از سطح سيرس روشن بوده و پژوهشگران پروژه هنوز تصاوير را منتشر نكرده‌اند. اين سفينه بعد از مستقر شدن در مدار دائمي به دور سيرس، كاوش‌هاي علمي دقيق‌تري را در 23 آوريل آغاز خواهد كرد.

 

منبع

Mystery of Ceres' bright spots grows



نویسنده خبر: مریم ذوقی
کد خبر :‌ 1722

آمار بازدید: ۲۳۴
همرسانی این خبر را با دوستان‌تان به اشتراک بگذارید:
«استفاده از اخبار انجمن فیزیک ایران و انتشار آنها، به شرط
ارجاع دقیق و مناسب به خبرنامه‌ی انجمن بلا مانع است.»‌


صفحه انجمن فیزیک ایران را دنبال کنید




حامیان انجمن فیزیک ایران   (به حامیان انجمن بپیوندید)
  • پژوهشگاه دانش‌های بنیادی
  • دانشگاه صنعتی شریف
  • دانشکده فیزیک دانشگاه تهران

کلیه حقوق مربوط به محتویات این سایت محفوظ و متعلق به انجمن فیریک ایران می‌باشد.
Server: Iran (45.82.138.40)

www.irandg.com