






- جایزه انجمن فیزیک ایران
- جایزه حسابی
- جایزه دبیر برگزیده فیزیک
- جایزه ساخت دستگاه آموزشی
- جایزه صمیمی
- جایزه توسلی
- جایزه علی محمدی
- پیشکسوت فیزیک
- بخش جوایز انجمن
اغلب حوزههای علمی در قرون اخیر حداقل با یک نظریه انقلابی روبرو بودهاند. چنین نوآوریها، یا گذار پارادایمها، دانش کهن را در چارچوب جدیدی بازچینی میکند. نظریههای انقلابی زمانی موفق از آب درمیآیند که چارچوب جدیدشان مسالههایی که در رژیم فکری سابق حلناپذیر بودند را حل کنند. در اینجا ده نظریه انقلابی علمی از دید تام سیگفراید (Tom Seigfried) به اختصار توضیح داده شده است.
آلفرد ویگنر در سفری به گرینلد در سالهای 1912-1913. او ایده خود درباره رانش قارهای را در اوایل سال 1912 مطرح کرد، مفهومی که بعدها با نظریه صفحات تکتونیک درهم آمیخت.
این نظریه در واقع انقلابیترین نظریه نیست، اما نظریهای مشابه با آن از قبل وجود نداشته است که منجر به این نظریه شود. شانن زیربنای ریاضی را برای پیشرفتهای انقلابی در علوم کامپیوتر و ارتباط الکترونیکی فراهم آورد.
9. نظریه بازیها: جان فون نویمن (John von Neumann) و اسکار مارگنشترن (Oskar Morgenstern)،1944 (با نقشآفرینی مهم جان نَش (John Nash) در سالهای 1950)
این نظریه در ابتدا برای علوم اقتصادی توسعه داده شد و شاهد موفقیتهای زیادی نیز بود، اما علم اقتصاد را به طور کامل دستخوش انقلاب نکرد، بلکه به صورت گستردهتری در سایر علوم اجتماعی به کار گرفته شد. نظریه انقلابی بازیها هم اکنون شاخه مهمی از مطالعات انقلابی زیستشناسی است. نظریه بازیها را میتوان حتی در فعالیتهای روزمره مانند فوتبال به کار گرفت. همچنین نظریهای به نام نظریه کوانتومی بازیها وجود دارد، که به زودی چیزی را دچار انقلاب خواهد کرد. جان نش به خاطر فعالیتهایش در زمینه نظریه بازیها برنده جایزه نوبل شد، و زندگی عجیب او نیز انگیزه اصلی برای نوشتن کتاب ذهن زیبا قرار گرفت. اما انتظار نداشته باشید که با دیدن نسخه فیلم شده این کتاب چیزی از نظریه بازیها بیاموزید.
اگر چه لاوازیه اکسیژن را کشف نکرد، اما او دریافت که این گاز با ترکیب شدن با مواد دیگر باعث احتراق میشود. لاوازیه به این ترتیب نظریه فلوژیستون را نقض کرد و مسیر جدیدی را برای توسعه شیمی مدرن گشود.
7. صفحات تکتونیک: آلفرد ویگنر(Alfred Wegener)،1912؛ توزو ویلسون (Tuzo Wilson) 1960
هر چند ویگنر در اوایل سال 1912 رانش قارهای را کشف کرد اما در سالهای 1960 بود که دانشمندان تکههای مختلف این نظریه را کنار هم گذاشتند تا نظریه جامع صفحات تکتونیک را ارائه دهند. ویلسون، یک ژئوفیزیکدان کانادایی، کلیدیترین کار را برای ارائه این نظریه انجام داد، در حالیکه تعدادی دیگر از محققان نیز نقشهای برجستهای ایفا کردند.
6. مکانیک آماری: جیمزکلرک ماکسول(James Clerk Maxwell)، لودویگ بولتزمن(Ludwig Boltzmann)، جی.ویلارد گیبس(Willard Gibbs)، اواخر قرن 19
مکانیک آماری با توصیف گرما بر اساس رفتار آماری اتمها و مولکولها، فرایندهای ترمودینامیکی را توضیح داده و همچنین شواهد محکمی را برای وجود اتمها فراهم آورد. علاوه براین، مکانیک آماری نقش احتمالات را در علوم فیزیکی اثبات کرد. توسعههای جدید مکانیک آماری (که امروزه گاهی فیزیک آماری نیز نامیده میشود) به همه چیز از علم مواد و مغناطیس گرفته تا رفتار ترافیکِ اتومبیلها اعمال میشود و حتی در نظریه بازیها نیز کاربرد دارد.
5. نسبیت خاص: اینشتین (Einstein)،1905
از بعضی جهات، نسبیت، نظریه چندان انقلابی نیست، چون دربرگیرنده مقادیر زیادی از مفاهیم فیزیک کلاسیک است. با این حال این نظریه فضا را به زمان و انرژی را به ماده ارتباط میدهد، و ساخت بمبهای اتمی را نیز ممکن میسازد و به شما این امکان را میدهد تا عمرتان در سفینههای فضایی آهستهتر سپری شود.
4.نسبیت عام: اینشتین(Einstein)، 1915
نظریه نسبیت عام نسبت به نسبیت خاص نظریه انقلابیتری است، چون قانون گرانش نیوتن را در چارچوب خمش فضا-زمان توضیح میدهد. و چشم فیزیکدانان را به کل تاریخِ جهانِ در حال انبساط میگشاید. و همچنین برای نویسندگان داستانهای علمی تخیلی سیاهچالهها را فراهم میآورد.
3. نظریه کوانتوم : ماکس پلانک(Max Planck)، نیلز بوهر(Niels Bohr)، وِرنر هایزنبرگ(Werner Heisenberg)، اروین شرودینگر(Erwin Schrodinger)، ماکس بورن(Max Born)، پاول دیراک(Paul Dirac)، 1900-1926
نظریه کوانتوم اساس فیزیک کلاسیک را دچار لرزش کرد، مفاهیم متداول درباره ماهیتِ واقعیت را ویران کرد، کل فلسفههای علت و معلولی را نادیده گرفت و ویژگیهای عجیبی درباره طبیعت آشکار کرد که هیچکس تا آن زمان تصور آن را هم نکرده بود. واقعا باورش سخت است که این نظریه، نظریه شماره 3 در این فهرست است.
2. تکامل با گزینش طبیعی: چارلز داروین(Charles Darwin)، 1859
داروین نشان داد که پیچیدگی بغرنج حیات و رابطههای بین انواع گونههای زیستی میتواند بدون نیاز به هیچ طراحی، تنها برخواسته و بازمانده از فرایندهای طبیعی باشد. نظریه او به قدری انقلابی است که هنوز عدهای درباره درستی آن تردید دارند.
1. خورشیدمرکزی: کوپرنیک(Copernicus)، 1543
یکی از باشکوهترین یافتههای علمی که در تصور یونانیان باستان بود و دو هزار سال بعد اثبات شد: زمین به دور خورشید گردش میکند (مانند سایر سیارات). این نظریه انقلابی شماره 1 است چون اولین نظریه انقلابی بوده. به نظر شما این واژه انقلابی از کجا آمده؟ ( این واژه تا قبل از زمانی که کوپرنیک واژه انقلابها را عنوان کتاب انقلابی خود انتخاب کند به ندرت مفهوم امروزی را داشت.)
نویسنده خبر: سیده اسما حسینی
آمار بازدید: ۳۲۰
ارجاع دقیق و مناسب به خبرنامهی انجمن بلا مانع است.»