چکیده: در نسبیت عام انیشتین، نیروی گرانش ناشی از توزیع ماده و انرژی، ساختار فضا-زمان کیهان را معین می‌کند. اما در فیزیک حالت جامد نیز موادی وجود دارند که رابطه انرژی-تکانه برای الکترونها چنان است که گویی الکترونها در یک ساختار فضا-زمان برآمده زندگی می‌کنند. در این سخنرانی به معرفی چنین جامداتی می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که ساختار شبکه آنها نقش مهمی در شکل گیری هندسه موثر فضا-زمان دارد.