محققان آمریکایی روش جدیدی را برای تشخیص تومورهای مغزی از بافت‌های سالم ابداع کرده‌اند. بر اساس شبیه‌سازی‌های انجام شده با استفاده از میکروسکوپ پراکندگی-رامان، این روش می‌تواند حذف کامل تومورهای مغزی را به خوبی تضمین کند.

در اغلب موارد، جراحیِ مغز با داشتن یک تصویر رزونانس-مغناطیسی از مغز شروع می‌شود که برای پیش‌بینی مکان تومور استفاده می‌شود. با این وجود تشخیص بافت مبتلا به تومور از بافت سالم کاملا بر عهده جراح است. هرچند بافت‌های توموری اغلب رنگ متفاوتی دارند، اما این تفاوت چندان مشهود نیست.

تصویر SRS از تومور مغزی در موش

دانشمندان بیش از چند دهه است در تلاش‌اند تا روش‌های پیشرفته‌تری برای تشخص بافت‌های سرطانی از بافت‌های سالم بیابند. یکی از این روش‌ها که در حال حاضر روش بسیار هزینه‌بری نیز به شمار می‌رود، نصب یک سیستم تصویربرداری رزونانس-مغناطیسی در اتاق عمل است که به جراحان این امکان را می‌دهد تا به طور مداوم تصویری از بافت‌های آسیب‌دیده داشته باشند.  روش‌ متداول دیگر جراحی با کمک فلوروسانس است. در این روش از نوعی اسید برای در هم شکستن یک ترکیب فلوئورسانس صرفا در سلول‌های توموری استفاده می‌شود و از این رو با محدودیت‌هایی مواجه است.

روش تصویربرداری جدید بر اساس پراکندگی رامان است و توسط یک شیمی-زیست شناس به نام سانی زی  (Sunney Xie)و همکارانش در دانشگاه هاروارد توسعه داده شده است. این گروه معتقدند روش آنها بسیار موفقیت‌آمیزتر از سایر روش‌های موجود است. در میکروسکوپی معمولِ پراکندگی رامان، حضور مولکول‌های خاص می‌تواند با فرود نور بر روی نمونه و وجود انتقال‌های خاصی در طول موج نور پراکنده شده آشکار شود. این روش اگر چه فرایند زمان‌بری است اما به طور بالقوه به کاربر این امکان را می‌دهد تا چندین مولفه‌ شیمیایی مختلف از نمونه را آشکار سازد. روش دیگری که تا حدی متفاوت با روش قبلی است میکروسکوپی پراکندگی رامان نام دارد(SRS). در این روش از دو لیزر استفاده می‌شود که اختلاف فرکانس‌شان برای مطابقت داشتن با اثرات ارتعاشی خاصی تنظیم شده است. مادامی‌که کاربر بداند دقیقا به دنبال چه چیزی است، این روش می‌تواند تصاویر دقیق‌تر و سریع‌تری را بدست آورد.

زی در سال‌های اخیر پیشگام استفاده از میکروسکوپ SRS در پزشکی بوده است و گروه او اکنون از این ابزار در جراحی‌ تومور مغز استفاده می‌کنند. این روش از این حقیقت سرچشمه می‌گیرد که تومورها شامل مقادیر بسیار زیادی پروتئین و مقدار اندکی لیپید (ترکیبات چربی) هستند، در حالی‌که بافت‌های سالم مغز سرشار از این دو ماده هستند. از این رو محققان لیزرهای خود را برای مشخص کردن لیپیدها و پروتئین‌ها تنظیم می‌کنند. آنها از این سیستم برای درخشان کردن مغز موش‌هایی که مبتلا به تومور مغزی بودند استفاده کردند.

بافت آبی و سبز

محققان دریافتند که سیستم تصویربرداری آنها به درستی تومورها را که به رنگ آبی هستند مشخص می‌کند، درحالی‌که بافت‌های سالم به رنگ سبز هستند. در این روش حتی بافت‌های مبتلایی که با چشم انسان سالم به نظر می‌رسند نیز شناسایی می‌شود. دنیل اُرینگر (Daniel Orringer) عضو گروه جراحان اعصاب در دانشگاه میشیگان در این‌باره می‌گوید: « در مرز بین مغز سالم و مبتلا به تومور ما توانستیم سلول‌هایی را ببینیم- احتمالا سلول‌های توموری- که در مغز سالم نفوذ کرده‌اند».

نیک استون(Nick Stone)، متخصص در فیزیک پزشکی در دانشگاه اکستر در بریتانیا می‌گوید « من گمان می‌کنم که این روش در طولانی مدت تصاویر دقیق را فراهم آورد، که به شما این امکان را خواهد داد تا به ساختار بافت بنگرید». استون بر این باور است که بر خلاف سیستم‌های روزنانس-مغناطیسی موجود در اتاق‌های عمل، میکروسکوپی SRS پتانسیل بیشتری برای کم‌هزینه‌بر شدن دارد.

به گفته اورینگر گام بعدی برای پیش‌برد این موضوع در سال آینده برداشته خواهد شد، یعنی زمانی که او و همکارانش مجموعه‌ای از تصاویر بدست آمده از تومورهای مغزی را گرد‌آوری کنند. اگر این مرحله موفقیت‌آمیز باشد، آنها سیستم تصویربرداری دستی SRS را توسعه می‌دهند.

منبع:  laser imaging spots brain cancer