یک سیاه‌چاله‌ی بزرگ در مرکز که‌کشان 4C+29.30، دو فواره‌ی ذره (جت‌ذره) درست می‌کند.

ستاره‌شناس‌ها با ترکیب داده‌های پرتوهای ایکس (آبی)، مرئی (طلایی) و رادیویی (صورتی)، یک تصویر کامل از آن‌چه رخ می‌دهد، یافته‌اند.

پرتوهای ایکس، گاز داغی را که دور سیاه‌چاله می‌گردد و ممکن است دست‌آخر، سیاه‌چاله اندکی از آن را مصرف کند، نشان می‌دهند.

تصور می‌شود که این سیاه‌چاله، در مرکز 4C+29.30، تا صد میلیون برابر خورشید جرم داشته باشد.

 این تصویر ترکیبی از که‌کشان نشان می‌دهد که چه‌گونه گرانش شدید یک سیاه‌چاله‌ی ابرسنگین،می‌تواند توان بالایی بدهد. این تصویر از ترکیب داده‌های پرتوی ایکس از چاندرا ایکس ری آبزروتری ِ ناسا (آبی) ، پرتوی نور مرئی به دست آمده از تلسکوپ فضایی هابل (طلایی) و موج‌های وری لارج اری ِ ان‌اس‌اف (صورتی)، درست شده‌است.

  این مشاهده‌ی چند طول‌موجی، 4C+29.30 را که که‌کشانی در ۸۵۰ میلیون سال نوری زمین است، نشان می‌دهد. گسیل‌های رادیویی از دو فواره‌ی ذره می‌آیند؛ این فواره‌ها تا میلیون‌ها مایل بر ساعت سرعت گرفته و از سیاه‌چاله‌ی ابرسنگین، در میانه‌ی که‌کشان، دور می‌شوند. جرم تخمینی این سیاه‌چاله‌ی ابرسنگین در حدود ۱۰۰ میلیون برابر جرم خورشید ما است. در دم فواره‌ها، جایی بیرون از که‌کشان، مناطق بزرگ‌تری از گسیل رادیویی دیده می‌شوند.

داده‌های پرتوی ایکس که گازی داغ را نشان می‌دهند، جنبه‌ی متفاوتی از این که‌کشان را معرفی می‌کنند. پرتوهای ایکس ِ روشن، در میانه‌ی تصویر، نشان‌گر استخری از گاز چند میلیون درجه‌ای دور سیاه‌چاله می‌باشند. برخی از این مواد ممکن است نهایتا به مصرف سیاه‌چاله برسند و این گردابه‌ی مغناطیده‌ی گازی دور سیاه‌چاله نیز، به سهم خود، فواره‌ی ِ رادیویی ِ بیش‌تری به راه می‌اندازد.

بیش‌تر این پرتوهای ایکس ِ کم‌انرژی را که از هم‌سایه‌گی سیاه‌چاله می‌آیند، غبار و گازی که احتمالا به شکل یک ابرچنبره یا هلالی به دور سیاه‌چاله‌اند، جذب می‌کنند. این چنبره راه تمام نوری را که در نزدیکی سیاه‌چاله درست شده است، سد می‌کند؛ فضانوردان این نوع منبع را سیاه‌چاله‌ی پنهان یا پوشانده می‌دانند. نور دیده‌شده در تصویر از ستاره‌های درون که‌کشان می‌آید.

در پرتوهای ایکس و رادیویی گسیل شده از لبه‌های بیرونی که‌کشان، جایی در نزدیکی دم فواره‌ها، نقطه‌های روشنی دیده‌می‌شوند. این نقطه‌ها توسط الکترون‌های پرانرژی که در مسیرهایی منحنی به دور خطوط میدان مغناطیسی حرکت می‌کنند، تولید می‌گردند. این گونه می‌توان دریافت که در کجا فواره‌ی درست شده راه خود را از میان انبوه مواد که‌کشان باز کرده‌است (برای دیدن مسیر این نقطه‌های روشن، نشان‌گر موش‌واره‌تان را بر تصویر حرکت دهید) . در این راه مقدار زیادی از انرژی‌ آن هدر رفته و انبوه مواد مصرفی سیاه‌چاله را گرم می‌کند؛ اندکی از انرژیش هم برای کشیدن گاز سرد در راستای خود مصرف می‌شود. هردوی گرم کردن و کشیدن می‌توانند در تامین سوخت سیاه‌چاله‌ی ابرسنگین محدودیت ایجاد کرده و باعث گرسنه‌گی موقت شده و رشد را متوقف کنند. تصور می‌شود که این فرآیند ِ بازخوردی‌ست که باعث می‌شود میان جرم سیاه‌چاله‌ی ابرسنگین و  مجموع جرم‌های ستاره‌های منطقه‌ی میانی یا شکمی که‌کشان هم‌بسته‌گی وجود داشته‌باشد.

این یافته‌ها در دو مقاله گزارش شده‌اند. اولی که بر تاثیر فواره‌ها بر که‌کشان تمرکز دارد به دهم می ۲۰۱۲ در مجله‌ی استروفیزیکال چاپ شده و اکنون روی شبکه است. این کار به دست آنتا سیمیگینوسکا از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسون در Cambridge هدایت می‌شود؛ لوکاس استوارتز از موسسه‌ی اسپیس اند استروناتیکال ساینس در Yoshinodai در ژاپن، تدی چوانگ از نشنال آکادمی آو ساینس در Washington, DC، توماس الدکروفت از سی‌اف‌ای، جیل بچتولد از دانش‌گاه  آریزونا  در Tucson, AZ، داگلاس برک از سی‌اف‌ای، دنیل ایوانز از سی‌اف‌ای، جوانا هولت از دانش‌گاه لیدن در Leiden در هلند، مارک جمروزی از دانش‌گاه جگیلونین در Krakow در لهستان و گویلا میگلیوری از سی‌اف‌ای در این‌جا هم‌کاری داشته‌اند. دومین مقاله که به سیاه‌چاله‌ی ابرسنگین می‌پردازد، اکنون روی شبکه است و به بیستم اکتبر ۲۰۱۲ در مجله‌ی استروفیزیکال چاپ شده‌است. این کار به دست ملگورزاتا سوبولوسکی از سی‌اف‌ای هدایت شده و آنتا سیمیگینوسکا، گویلا میگلیوری، لوکاس استوارتز، مارک جمروزی، دنیل ایوانز و تدی چوانگ در آن هم‌کاری کرده‌اند.

مرکز مارشال اسپیس فلایت ِ ناسا در Huntsville، Ala.، برنامه‌‌ی چاندرا را برای ساینس میژن دایرکتوریت ِ ناسا در Washington اداره می‌کند. اسمیتسونین استروفیزیکال آبزروتوری، عملیات پرواز و برنامه‌های علمی چاندرا را از Cambridge، Mass، اداره می‌کند.

 
منبع:

http://www.chandra.harvard.edu/photo/2013/4c2930/