در منظومه شمسی ما دو دسته سیاره وجود دارد. دسته اول سیاره هایی از جنس صخره مانند زمین، مریخ و ناهید که از نظر اندازه و گازهای موجود در جَوشان شبیه هم هستند. دسته دوم سیاره هایی از جنس گاز مانند مشتری، زحل و اورانوس. اندازه این توپ های گازیِ عظیم بیش از دو برابر خویشاوندان صخره ای شان است.

آنچه مایه شگفتی است اینست که هیچ سیاره ای در حد میان این دو دسته وجود ندارد؛ چیزی میان حجم صخره ای و غول گازی. این اختلاف زیاد، فکر بسیاری از ستاره شناسان را درباره تشکیل سیاره ها به خود مشغول کرده است. یکی از مهمترین چالش هایی که دانشمندان با آن روبرو هستند نظریه ایست که بتواند تشکیل هر دو نوع این سیاره ها با وجود خصوصیات متفاوت آنها شرح دهد.

ولی بنظر می رسد که ما فریب منظومه مان را خورده ایم و این نگاه به تشکیل سیاره ها ناگزیر به تغییر است. زیرا  ستاره شناسان در نقاط دیگر فضا این تفسیم بندی  دوگانه را مشاهده نکرده اند.

فیزیکدانان شاخه نجوم تاکنون بیش از 500 سیاره کشف کرده اند که به دور ستارگان دیگر می چرخند و به نظر می رسد  که تمام این منظومه ها با  منظومه‌ی خورشیدی ما فرق دارند. آنها دسته جدیدی از سیاره ها مانند اَبَر مشتری[1] را مشاهده کردند که چندین برابرِ بزرگترین سیاره ی منظومه ما بوده در حالی که مدارشان کوتاه تر از عطارد است.

اما آنچه اینجا برای ما جالب است سیاره هایی است که دارای جرمی میان جرم زمین و جرم اورانوس اند، دقیقا همان جرمی که جایش در منظومه ما خالی است. ستاره شناسان این نوعِ جدید از سیاره ها را اَبَر زمین[2] می نامند و تا کنون بیش از 30 نمونه از آنها را یافته اند.

اخیرا نادر حقیقی پور[3] از دانشگاه هاوایی در هانالولو دانسته های ما درباره اَبَر زمین ها را جمع بندی کرده و نشان داده است که آنها باعث تغییر شیوه تفکر ستاره شناسان راجع به نحوه شکل گیری سیاره ها شده اند. وجود آنها به تنهایی ستاره شناسان را مجاز به رَد کردن بخش بزرگی از نظریه های مربوط به تشکیل سیاره ها می کند.

البته جالب ترین سوالی که درباره اَبَر زمین ها مطرح است اینست که آیا در آنها حیات وجود دارد. برای یافتن پاسخ این پرسش، حقیقی پور احتمال اینکه این سیارات از نوعِ صخره ای با جَوی نسبتا نازک باشند و اینکه دارای هسته های متحرکِ مولد میدان مغناطیسی و شامل لایه های زمین شناسی باشند را بررسی می کند. همهء این پرسش ها در واقع برای یافتن پاسخ یک سوال است و آن اینکه آیا در این سیارات امکان وجود آب به شکل مایع هست.

این دانسته های جدید برای خوانده شدن بسیار شگفت انگیزند، اما با فروکش کردن هیجان ناشی از این اطلاعاتِ تازه در جامعه، ستاره شناسان می مانند و معمایی مهم. چرا منظومه شمسی ما تا این اندازه با دیگر منظومه هایی که قادر به دیدنشان هستیم متفاوت است، چرا تفاوت شدیدی میان  سیاره ها در منظومه ما وجود دارد و چه ارتباطی میان این تفاوت ها و قابلیت زندگی است.

منبع: http://www.technologyreview.com/blog/arxiv/27054/?ref=rss