اخيراً گزارشهای گوناگونی از نقاط مختلف کشورمان از اشياء نورانی ناشناخته (ا.نو.نا) در رسانهها منتشر شده است که هم تعجب شهروندانمان را برانگيخته است و هم موجب ابهام و گاهی هراس آنها شده است. به منظور اطلاع رسانی علمی و آگاهی بيشتر هموطنانمان چند نکته پيرامون اين مشاهدات ذکر میشود :
اين پديدهها به نامهای گوناگون ناميده شدهاند : بشقاب پرنده، آتشگوی الکتريکی، آذرخش يا صاعقه گلولهای، شخانه زمينی، و نور زلزله. معمولاً هنگامی به اين پديدهها بشقاب پرنده اطلاق میشود که هيچيک از ديگر نامها را به هر دليلی نتوان بر آن پديده اطلاق کرد. اين پديدهها را میتوان، بسته به محل و منشأ آنها، به سه دسته تقسيم کرد :
الف)
منشأ خارج از جو و درون منظومه شمسی؛
ب) منشأ جوی؛
ج) منشأ درون پوسته زمين.
۱. سياره زهره
وضعيت سياره نورانی زهره و نزديکی موقعيتش به افق به گونهای است که اگر با شرايط جوی خاصی، مانند ابرآلودگی، همراه شود شبيه به يک شيئی نورانی خميده کشيده میشود. يک يا دو مورد رؤيتهای اخير مشخصاً سياره زهره بوده است.
۲. قطعات ماهوارهها
که به هنگام ورود به جو در ارتفاعهای گوناگون میسوزند و گاهی هم به سطح زمين میرسند. درخشش اين قطعات هم گاهی اَنونا خوانده میشود.
۳. شخانهها يا آسمان سنگها نادر ديده میشوند. اما چون سوزان به سطح زمين میرسند ناظر عامی ممکن است آن را اَنونا بداند.
۴. بادها و فعاليتهای خورشيدی روی بارالکتريکی و رسانش الکتريکی جو تأثير میگذارند. اين تأثيرگذاری اگر با شرايط مناسب جوی همراه باشد میتواند پديدههای نورانی ايجاد کند. اين نوع پديدهها کمتر مطالعه شده است.
جو و پديدههای مرتبط با آن چون از معادلات غير خطی تبعيت میکند بسيار پيچيده است و پديدههای نامنتظر در آن پيدا میشود. يک نوع پديده غير خطی غير عادی حرکت يک قله موج تکين روی سطح آب درياها است که مانند يک گلوله حرکت میکند و در تاريخ اولين مشاهده اين پديده بيش از يک قرن میگذرد. امروزه مفهوم عام اين پديده در فيزيک سوليتون ناميده میشود. چند نوع پديده از اين دسته تا کنون ذکر شده است :
۵. شخانه زمينی
شخانهها يا آسمان سنگها منشأ برون-زمينی دارند، اما مشاهده شده است که اشياء نورانی با سرعت زياد همراه با نور و گرما به ساختمانهايی برخورد کرده است آن را خراب کرده است، مانند برخورد يک اَنونا در زمستان سال گذشته در بابل. اين يک پديده الکترومغناطيسی در جو است، که از نوع فرايندهای خود-سازمان يافته (self-organization) در آئروزولهای بسيار ظريف در جو است. در اثر اين فرايند شکلی گلوله مانند به قطر ۲۰ سانتیمتر تا ۲ متر تشکيل میشود، که بسته به شرايط موجود در جو حرکت میکند و نور به رنگهای مختلف تابش میکند.
۶. آذرخش گلولهای
که شايد بتوان آنرا صاعقه گلولهای نيز ناميد در اثر تخليه الکتريکی ابرها میتواند به وجود بيايد، گر چه مطالعه قطعی آنها در انتظار انجام است.
۷. نور زلزله
فيزيکدانان و زمين شناسان در دو سال اخير منشأ پديدهای را که معمولاً نور زلزله ناميده میشد کشف کردهاند. به هنگام فعال شدن پوسته زمين، که معمولاً زلزله نتيجه مشهود آن برای ساکنان روی زمين است، ناهنجاريهايی در ميدان مغناطيسی اطراف گسلها به وجود میآيد. همزمان با اين ناهنجاريهای مغناطيسی يونها در محيط اطراف به وجود میآيند. به دام افتادن اين يونها در ميدان مغناطيسی محل گسل حرکت منظمی از سمت ميدان مغناطيسی قوی به ضعيف همراه با تابش در طول موجهای مختلف ايجاد میکند. اين حرکت بسياری از مواقع نوسانی است، مانند صفحهای نورانی که حرکتی نوسانی انجام میدهد. مشابه اين پديده در آزمايشگاه آينه پلاسما ناميده میشود. حرکت اين يونها ممکن است در راستای گسل يا محور عمود بر آن باشد. مردم اين پديده را اَنونا تلقی میکنند.