






- جایزه انجمن فیزیک ایران
- جایزه حسابی
- جایزه دبیر برگزیده فیزیک
- جایزه ساخت دستگاه آموزشی
- جایزه صمیمی
- جایزه توسلی
- جایزه علی محمدی
- پیشکسوت فیزیک
- بخش جوایز انجمن
به تازگی آزمایشی منحصربهفرد در مسکو انجام شده است که در آن٬ 6 فضانورد برای 520 روز در یک کپسول فضایی قرار گرفتند. در این شبیهسازی٬ اثرات مسافرتهای فضایی طولانیمدت (مانند سفر به مریخ) بر روی خواب فضانوردان مورد مطالعه قرار گرفته است.
فضانواردانی که در مأموریتهای طولانی مدت٬ برای ماهها به مریخ سفر میکنند، بیشتر از سایرین با مشکل خستگی و غذای خوب دستوپنجه نرم میکنند: مختل شدن خواب٬ جدیترین عاملی است که در سفرهای طولانی مدت فضایی٬ بر فضانوردان اثر میگذارد. این امر میتواند عاملی برای تغییر پویایی خدمه باشد و بر عملکرد آنها در شرایط پر فشار تأثیر داشته باشد.
در یک اقدام منحصر به فرد در مسکو، یک گروه شش نفرهی مرد به مدت 520 روز در کپسول مکعبی 550 متری کاملاً محفوظ٬ زندگی کردند. زمانی که این آزمایش خستهکننده کلید خورد، گروه در یک حالت بیحرکتی قرار گرفت. در این وضعیت٬ حرکت آنها کم و خواب آنها بیشتر بود. چهار نفر از افراد با مشکل خواب مواجه شدند. پژوهشگران نتیجه این آزمایش را در 7 ژانویه در Proceeding of the National of Sciencesگزارش کردند.
پروژهی مریخ 500، توسط آکادمی علوم روسیه پایهگذاری شد. این آزمایش طوری طراحی شده است که امکان فرستادن انسان در یک سفر فضایی به مریخ و بازگشت آن را مورد سنجش قرار دهد. این شبیهسازی به طور واقعی انجام شده است: یک محفظهای در بسته برای این آزمایش در نظر گرفته شده بود که در آن فضانوردان 24 ساعته در حالت آمادهباش بودند. همچنین به طور ساختگی در طول ماموریت٬ تأخیرهای ساختگی در سیستمهای ارتباطی در نظر گرفته شده بود. برای خدمه٬ مأموریتهای مشخصی در طول انتقال آنها و در یک فرود شبیهسازی شده به سطح مریخ در نظر گرفتند.
ماتیاس بازنر (Mathias Basner) یکی از همکاران این پژوهش٬ از مدرسه پزشکی پرلمان دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیا میگوید: «اگر واقعاً بخواهیم به مریخ سفر کنیم و انسانها را به مریخ بفرستیم، باید دانست که چگونه میتوان به مشکلات ناشی از محصور بودن در زمان طولانی چیره شد». تیم بازنر یکی از چند تیمی است که بر روی این شش مرد در طول این شبیهسازی طولانی مدت پژوهش انجام میدهند.
بازنر و تیمش کشف کردند که افراد خدمه، در مدت ماههای زیادی که در آزمایشاند، ظاهراً در یک وضعیت بی تحرکی قرار گرفتند. در این حالت٬ این افراد بیشتر میخوابند و کمتر فعالیت میکنند. یک ابزار شبیه ساعت مچی که میزان فعالیت افراد را در هر دقیقه اندازهگیری میکرد نشان داد که خدمه با پیشرفت آزمایش بیحرکتتر میشوند. خدمه بیشتر میخوابند و علاوه بر این، به طور میانگین٬ افراد در یک چهارم آخر مأموریت نسبت به ابتدای آن٬ حدود نیم ساعت در روز بیشتر میخوابند.
جفری ساتن (Jeffrey Sutton) از همکاران این پژوهش در موسسهی ملی تحقیقاتی زیست پزشکی فضایی در کالج پزشکی هیوستون و بیلور می گوید: اگر یک همچنین حالت خواب آلودگی در یک مأموریت واقعی به انسان دست بدهد، میتواند تاثیرات مهمی داشته باشد. خدمههای کم تحرک ممکن است نیاز پیدا کنند تا به عنوان نمونه تمرینهای بیشتری برای حفظ سلامتی خود در شرایط میکروگرانشی انجام دهند.
به گفته او٬ «وقتی شما کارهای پر خطر در فضا انجام میدهید، کاهش عملکرد میتواند عاملی برای تهدید زندگی باشد».
یکی دیگر از خدمه وضعیت خواب و بیداری خود را از 24 ساعت در روز به 25 ساعت در روز افزایش داد. (این ریتم خواب و بیداری به طور اتفاقی نزدیک به روز مریخی است). این به این معناست که او حدود یک پنجم روز خود را در بیداری و در زمانهای دیگر خواب است؛ و یا در زمانی که دیگران بیدارند او خواب است. به گفته بازنر: «زمانبندی او به طور کامل ایراد دارد٬ که میتواند مشکلات بزرگی به بار بیاورد». این نوع ناهماهنگی زمانی میتواند خطرناک باشد که خدمه مجبور باشند در مواقع اضطراری در حالت آمادهباش باشند.
لارن لوتون (Lauren Leveton) از مرکز فضایی جانسون ناسا در هیوستون میگوید: نتایج این شبیهسازی به ما کمک میکند تا بفهمیم که چه کارهایی لازم است انجام دهیم. شناخت این موضوع که چه کسی با مسئلهی خواب درگیر است٬ میتواند در انتخاب درست خدمه و تدبیر روشهایی برای مقابله با این مشکل به آژانس فضایی کمک کند. برای بسیاری از بخشها مشکلات مربوط به خوابیدن در مراحل اولیهی آزمایش٬ مشخص است. بنابر این شبیهسازی پیش پروازهای سریع (چیزی که نسبتاً قابل بیان شدن است)، میتواند خیلی از این موارد را مشخص کند.
به گفته لوتون، افزایش سطح نور آبی در ساعات بیداری و کاهش نور آبی در زمانی که خدمه نیاز دارند تا بخوابند، ممکن است مشکلات مربوط به خواب را کاهش دهد. در سالهای پیش رو، در ایستگاه بینالمللی فضایی٬ لامپهای فلوئورسنت قدیمی با نورهایی که به طور هوشمند طراحی شده جایگزین میشوند.
منبع:
نویسنده خبر: حامد قائمی
آمار بازدید: ۳۱۴
ارجاع دقیق و مناسب به خبرنامهی انجمن بلا مانع است.»