برخی گسل‌‌های جغرافیایی یک مشکل جکیل-هاید¹ مانند دارند: بخش‌هایی که نسبت به زمین‌لرزه‌های قوی مقاوم به نظر می‌آمدند، گاهی می‌توانند لرزه‌های بزرگی درست کنند. پژوهشی تازه نشان داده‌است که چه‌گونه لرزه‌ای در یک بخش گسل‌دار می‌تواند بخش هم‌سایه را نیز سست کرده تا قسمتی پایدار را بلغزاند.

این یافته‌‌ها می‌توانند نشان دهند که چرا ژاپن، لرزه‌ی ِ ویران‌گر ِ مارچ ِ ۲۰۱۱، در توکیو را که یک ناحیه گسل‌دار مسبب آن بود، تجربه کند. دانش‌مندان در نهم ژانویه، در Nature گزارش داده‌اند که احتمالا لازم است که بسیاری از گزینه‌های زمین‌لرزه، در بسیاری از مناطق گسل‌دار دیگر نیز مورد بازبینی قرار گیرند.

کلین وانگ، زمین‌فیزیک‌دانی در بررسی زمین‌شناسی کانادا در British Columbia ِ سیدنی می‌گوید «درمورد توهوکو که نمایش‌نامه‌ی کاملا مناسبی‌ست.» ... «اما تنها گزینه نیست.»
لرزه‌شناس‌ها به طور سنتی انتظار داشتند که گسل‌ها تنها به یک یا دو صورت عمل کنند: گسلی که بتواند با آهنگی ثابت در طول بخزد، یا آن‌ که فرورانده شده و رفته‌رفته فشار تولید کند تا آن هنگام که انرژی در یک زمین‌لرزه به صورت انفجاری آزاد شود. گسل‌های خزنده نباید لرزه‌های بزرگ درست کنند چراکه  فشار چندانی انباشته نمی‌‌شود. همین است که زمین‌لرزه‌ی با بزرگی ۹ در توکیو غافل‌گیرکننده بود: در گسلی رخ داد که خزنده پنداشته می‌شد.

آن بخش –که در طول لرزه تا ۵۰ متر لغزیده است-در نزدیکی گودال ژاپن، تا ۱۵ کیلومتر زیر بستر دریا گسیخته است. این گودال نشان‌گر یک منطقه‌ی فرورانشی‌ست که در آن صفحه‌ی اقیانوسی ِ در حرکت به سمت غرب به زیر صفحه‌ای که ژاپن شمالی را حمل می‌کند، فرو می‌رود. در چنین بخش کم‌عمقی از ناحیه‌ی فرورانشی، انتظار زمین‌لرزه‌ای بزرگ نمی‌رفت. نادیا لاپوستا یک متخصص مکانیک در Caltech و هم‌کار نویسنده در این مطالعات می‌گوید: با توجه به کم‌تر بودن مواد برهم‌انباشته‌ی، لبه‌های کم‌عمق باید فشرده‌گی کم‌تری داشته و درنتیجه نسبت به بخش‌های عمیق مقاوم‌تر باشند. هرچند زمین‌لرزه‌هایی به بزرگی ۷ یا ۸ در بخش‌های عمیق‌تر این منطقه‌ی فرورانشی رخ داده‌اند، چنین مواردی در مناطق کم‌عمق گزارش نشده‌اند.

لاپوستا و هیرویوکی نودا از موسسه‌ی علوم زمینی-دریایی و فن‌آوری در یوکوهوما در مطالعه‌ای تازه، شبیه‌سازی کرده‌اند که چه‌گونه فعالیت‌های زمین‌لرزه‌ای نزدیک می‌توانند یک بخش گسل‌دار پایدار را که به آرامی می‌خزد، متأثر کند. اگر لرزه‌ای در یک بخش بتواند به اندازه‌ی کافی گرما درست کند، سبب می‌شود که در صخره‌های یک بخش نزدیک، آب درون فضای حفره‌ها منبسط شود.

این شبیه‌سازی برپایه‌ی ویژه‌گی‌های صخره‌هایی در گسل ِ چلونگپو‌ که در ۱۹۹۹ تایوان را در زلزله‌ای به بزرگی ۷.۶ لرزاند است. این داده‌ها از حفره‌های ِصخره‌ها جمع‌آوری شده‌اند. لاپوستا می‌گوید: از آن‌ جا که این نتیجه‌ها با مشاهده‌هایی از توکیو هم‌خوانی دارند، احتمالا این مطالعه بتواند آن‌چه را که به سال ۲۰۱۱ در ژاپن روی داد، توضیح دهد.
تورنه لی، یک لرزه‌شناس از دانش‌گاه کالیفرنیا، سانتاکروز، می‌گوید: اما برخی دانش‌مندان می‌گویند که بسیار زود است که این نتیجه را بگیریم. «یک خط ویژه‌ی فرورانشی‌‌ به ژاپن وجوددارد.» او می‌گوید: تنها اندکی درباره‌ی ویژه‌گی‌های واقعی اصطکاکی بخش گسل‌داری که در رویداد توکیو لغزیده‌است، می‌دانیم. دانش‌مندان واقعا نمی‌دانند که آیا این گسل پیش از زلزله می‌خزیده‌است یا متوقف شده‌بوده‌است؛ چراکه سامانه‌ی ثبت حرکت‌های زمین در روی آن قرار دارد. اکنون ژاپن در تلاش است که این شبکه را روی بستر دریا و در نزدیکی گودال ژاپن بسازد.

رز استین، زمین‌فیزیک‌دانی در بررسی زمین‌شناسی ایالات متحده، Menlo Park، Calif، می‌گوید: این کشور نیز کار مشابهی در منطقه‌ی فرورانشی کاسکادیا در اقیانوس شمال‌غربی انجام می‌دهد.‌.. او می‌گوید: «باید اندیشید که این برای منطقه‌‌های فرورانشی که تا کنون خزنده پنداشته‌ می‌شدند،‌ به چه معناست.» ... «واقعا گزینه‌های موجود کدام‌اند.»
 

بنابر مطالعه‌ای تازه، زلزله‌ی توکیو به بزرگی ۹، در سال ۲۰۱۱، در یک گسل ضعیف‌شده با لزره‌های نزدیک روی داد. دایره‌ها تمام زلزله‌های بزرگ‌تر از بزرگی ۵، از سال ۱۹۶۴ تا ۲۰۰۷، را نمایش می‌دهند. دایره‌های سبز لرزه‌هایی با عمق بیش از ۷۰ کیلومتراند.
کاری از: The Earth Observatory of Singapore
 
................................................................
۱.دکتر جکیل، شخصیتی از داستان Stevenson .L.R که پزشک است و با خوردن معجونی خود‌ساخته، تبدیل به آدم بدی به نام Mr. Hyde می‌شود.
 ..............................................................................
منبع:
http://www.sciencenews.org/view/generic/id/347423/description/Quakes_may_bring_nearby_rocks_closer_to_rupture