حتی یک فضله‌جمع‌کن حیوانات هم چشم به ستاره‌گان دارد. پژوهش‌گران با دنبال کردن سوسک‌های سرگین‌خواری^۱ که در یک آسمان‌نمای تاریک‌شده درحرکت بودند، نشان داده‌اند که حشرات فضله‌خوار نیز مانند خوک‌های آبی، پرنده‌گان و انسان‌ها، با مسیریابی سماوی سازگاری یافته‌اند.

گم‌شده‌ای‌ در فضا
پژوهش‌گران، در آزمایش‌های‌شان، چشم سوسک‌های سرگین‌خوار را بسته‌اند تا نشان دهند که حشره‌های فضله‌خوار می‌توانند راه‌شیری را برای جهت‌یابی به  کار ببندند.

ماری دک، عصب‌شناسی از دانش‌گاه Lund در سوئد می‌گوید «این اولین بار است که نشان داده‌ایم حشره‌ها می‌توانند ستاره‌گان را برای جهت‌یابی به کار ببندند» ... «و هم‌چنین اولین اثبات برای آن که حیوان‌ها نیز می‌توانند راه‌شیری را برای جهت‌یابی به کار بگیرند.» ... «او و هم‌کارانش یافته‌های‌شان را در ۲۳م ژانویه در شماره‌ی اخیر Biology گزارش‌داده‌اند.

سرگین‌بَرها، حشره‌هایی مناسب برای مطالعه‌ی جهت‌یابی‌اند چراکه منابع خوراک ارزشمندشان را جمع‌آوری کرده و با روی‌کردی فردگرایانه، هرچه مستقیم‌تر، از دست رقبا و دزدان دورَش می‌کنند. در این آزمایش‌ها، سوسک‌ها را به شکل‌ عجیبی که آن‌ها را نمی‌ترساند، بلند می‌کردند. دک می‌گوید «آن‌ها به شدت به گلوله‌های فضله‌شان وصل‌اند.» ... «که تحت هر شرایطی تنها می‌خواهند گلوله‌شان را در یک خط مستقیم هل دهند.»
کارهای پیشین نشان داده‌اند که سوسک‌ها با به کار بستن خورشید و ماه، به عنوان برج راه‌نما، یا الگوی قطبش آفتاب و مهتاب، جهت‌گیری می‌کنند. سوسک‌ها نشانه‌های زمینی مانند صخره‌ها و درختان، یا به گمان دانش‌مندان نور ستاره‌ها، را به کار نمی‌گیرند.
از یک نوشته در سال ۲۰۰۳، از خود دک و دیگر پژوهش‌گران، این‌گون برمی‌آید. در آن کار، او و هم‌کارانش گزارش داده‌اند که اگر سوسک‌ها تنها بتوانند نور ستاره‌ها و نه مهتاب را ببینند، جهت را گم می‌کنند. سال‌ها بعد که دک در آزمایشی دیگر دید سوسک‌ها در نور ستاره‌ها اصلا گم نمی‌شوند، کاملا گیج شد.
برای فهمیدن چرایی‌اش، پژوهش‌گران در آزمایش‌های فضای آزاد دید حشره‌ها از آسمان را با سرپوش‌، یا با قرار دادن آن‌ها در جایی با دیوارهای بلند، بستند. زمانی که تنها آسمان، و نه نشانه‌های زمینی، دیده می‌شدند، سوسک‌ها می‌توانستند جهت‌یابی کنند. 
بررسی کامل این‌که آیا سوسک‌ها با نور ستاره‌ها جهت‌یابی می‌کنند یا نه، نیازمند آن است که نور ستاره‌ها را خاموش و روشن کنیم؛ بنابراین دک و هم‌کارانش آسمان‌نمای ‌ژوهانسبورگ را به کار بستند. زمانی که گنبد آسمان‌نما خاموش می‌شود، سوسک‌های شبانه کورمال‌کورمال می‌گشتند. اما تنها نشان دادن راه‌شیری به سوسک‌ها کمک کرد تا فضله‌های‌شان را در مسیر تقریبا مستقیمی به جلو برانند.

دک که دیگر می‌دانست سوسک‌های سرگین‌خوار می‌توانند با ستاره‌ها جهت‌یابی کنند، دریافت که چرا آزمایش‌های پیشین‌ش به خطا رفته‌اند: او در آفریقای جنوبی و در اکتبر که راه شیری در پایین آسمان است، و حیوانات دید خوبی از آن ندارند، آزمایش‌ کرده بود.
پاول گراهام از دانش‌گاه Sussex در انگلستان می‌گوید: جهت‌یابی سوسک‌ها با راه‌شیری همانند انسان‌ها نیست. به‌جایش هاله‌ی ستاره‌ها برای آن‌ها شناسه‌ای پایدار برای جهت‌یابی‌ست. از آن‌جا که سوسک‌ها تنها نیاز دارند هرچه سریع‌تر و مستقیم از منبع اصلی سرگین دور شوند، احتمالا هر نشانه‌ی دیداری به‌کار خواهد آمد. او می‌گوید سوسک‌های سرگین‌خوار شب‌رو، یک مثال خوب برای جانورانی هستند که با پیرامون‌شان -و جهان‌شان- سازگاری می‌یابند.

 
منبع:

http://www.sciencenews.org/view/generic/id/347746/description/Dung_beetles_steer_by_the_Milky_Way

.............................................................................

۱. برای توضیح بیش‌تر درباره‌ی این جانور می‌توانید به پیوند زیر بروید:

http://en.wikipedia.org/wiki/Dung_beetle