میدان‌ الکتریکی اطراف یک گل، می‌تواند مانند رنگ و رایحه‌ی آن به عنوان سرنخی برای تصمیم‌گیریِ زنبورها محسوب شود.

میدان‌های الکتریکی کوچکی که در اطراف گل‌ها تشکیل می‌شود، ممکن است حشرات گرده‌افشان را بسیار بیشتر از رنگ و رایحه‌ی گیاهی جذب کند.

دنیل رابرت، زیست‌شناس حسی (sensory biologist) از دانشگاه بریستول در انگلستان می‌گوید: «در آزمایشگاه، زنبورهای عسل آموخته‌اند که گل‌های تقلبی را به واسطه‌ی میدان‌های الکتریکی‌شان تشخیص دهند.» رابرت و همکارانش در 21 فوریه در مجله‌ی Science گزارش کردند که ترکیب یک بار الکتریکی با یک رنگ به این زنبورها کمک کرده است تا سریع‌تر بیاموزند.

رابرت می‌گوید: «گیاهان کمی شبیه برق‌گیر رعد و برق، تمایل به هدایت بارهای الکتریکی به زمین دارند و زنبورها بار الکتریکی مثبت را از میان باران نامرئی ذرات باردار جو می‌گیرند. »

در نیمه‌ی سمت راست گل‌ها، گردی از ذرات دارای بار الکتریکی الگوهای طبیعی (رنگ در مستطیل مجاور) را نمایان می‌سازند. پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که زنبورها می‌توانند حداقل الگوهای ساده بارهای الکتریکی گیاهی را احساس کنند.

استفان باچمن از دانشگاه آریزونا در توسان می‌گوید: «هر چیزی که در هوا در حال پرواز است: یک توپ بیسبال، یک جامبوجت 767 یا یک زنبور عسل، به واسطه‌ی برهم‌کنش با مولکول‌های هوا، بار الکترواستاتیک مثبت قویی را به دست می‌آورد.»

رابرت و همکارانش بررسی کردند که آیا زنبورها می‌توانند گل‌ها را صرفاً بر مبنای میدان‌های الکتریکی که گیاهان تولید می‌کنند، انتخاب کنند. دیسک‌های فلزی ارغوانی (با روکشی از پلاستیک که بنابراین باعث اعمال شک به زنبورها نمی‌شود) در گل‌ها کار گذاشته شد. نیمی از آن‌ها که به ولتاژ 30 ولت وصل شدند، مقادیر کمی از آب‌قند را نگه داشتند. برای آن‌هایی که اتصال الکتریکی نداشتند، محلول تلخ‌مزه‌ی جوهر گنه‌گنه در نظر گرفته شد که زنبورها آن را دوست ندارند.

نوعی از زنبورهای عسل (Bombus terrestris) آموختند که در بیشتر از 80 درصد موارد طعم شیرین، یعنی دیسک‌های با اتصال الکتریکی را انتخاب کنند. زمانی که پژوهش‌گران اتصال الکتریکی دیسک‌ها را قطع کردند، زنبورها طعم شیرین را به طور تصادفی بدست می‌آوردند.

لارس چیتکا از دانشگاه کوئین مری لندن (Queen Mary University of London) می‌گوید: «سوال مهم این است که زنبورها چطور این کار را انجام می‌دهند.» موهای زنبورها سیخ می‌شود و او تصور می‌کند که حشره باردار هنگامی که در نزدیکی یک گل با بار مخالف قرار می‌گیرد، خم شدن موهایش را احساس می‌کند.

رابرت بعد از مطالعه‌ی زنبورهایی که گل‌های ارغوانی‌رنگ واقعی را می‌بینند تایید می‌کند که بارهای الکتریکی زنبورها و گل‌ها با یکدیگر برهم‌کنش می‌کنند. هنگامی که یک زنبور فرود آمد و گاهی اوقات حتی قبل از آن، ساقه‌های گل‌ افزایش ولتاژی را نشان داد که تا بعد از آنکه زنبور به سوی جلو وزوز کرده باشد، از بین نرفت.

یک مدل رایانه‌ای پتانسیل الکتریکی (سمت چپ: آبی تیره، 0 ولت و قرمز تیره، 35 ولت) و میدان الکتریکی (سمت راست: آبی تیره، 0 ولت بر مترمربع و قرمز تیره، 2000 ولت بر مترمربع) یک گل نوعی با اندازه‌ی 30 سانتی‌متر در بالای زمین را پیش‌بینی می‌کند.

این افزایش در پتانسیل الکتریکی ممکن است به زنبور در حال عبور دیگری توصیه کند که گل تازه شهد خود را به بازدیدکننده‌ی دیگری داده است، تغییری که رایحه یا رنگِ گل، آن را آشکار نمی‌کند. رابرت می‌گوید: « گل ارغوانی‌رنگ  اینگونه راهنمایی می‌کند که من هنوز زیبا هستم و بوی خوبی دارم اما پتانسیل من به شما می‌گوید که بعداً برگردید.»

او تصور می‌کند که تغییرات در میدان الکتریکی یک گل حتی ممکن است سرنخ‌هایی را مربوط به جایی که زنبورها باید برای شهد کاوش کنند، در بر داشته باشد. رابرت می‌گوید که زنبور عسل حداقل می‌تواند طرح‌های الکتریکی ساده را تشخیص دهد. آن‌ها آموخته‌اند به سمت دیسک‌هایی با بار الکتریکی منفی که در مرکز آن‌ها بار مثبت به منظور ایجاد میدان الکتریکی یکنواخت قرار گرفته است، پرواز کنند.

پژوهش‌گران دریافتند که الگوهای بار الکتریکی هم‌چنین می‌توانند سایر پارامترهای قابل‌توجه در گل‌ها را تقویت کنند. زنبورها تلاش می‌کنند تا یاد بگیرند که دو  درجه‌ رنگ سبز با تفاوت جزئی را تشخیص دهند. این یادگیری سریع‌تر می‌شود هنگامی که پژوهش‌گران هر درجه‌ی رنگ را با بار الکتریکی متمایزی جفت می‌کنند.

در دنیای واقعی زنبورها با ترکیبی از رایحه‌ها، رنگ‌ها و سایر سرنخ‌هایی از گل‌ها مواجه هستند. رابرت راگوسو از دانشگاه کرنل می‌گوید: «سوال بی‌پاسخ اینجاست که این سرنخ‌ها کی مورد استفاده قرار می‌گیرند و کی نادیده گرفته می‌شوند.» حشرات گرده‌افشان باید وعده‌ی غذایی بعدی‌شان را قبل از آنکه انرژی‌شان تمام شود پیدا کنند و اگر سرنخی مانند رطوبت یا بار الکتریکی به آن‌ها اجازه دهد که تصمیم عجولانه‌ای برای صرفه‌جویی در منابع بگیرند، او پیش‌بینی می‌کند که زنبورها به آن توجه خواهند کرد.

منبع: http://www.sciencenews.org/view/generic/id/348490/description/Bees_learn_the_electric_buzz_of_flowers